Interesguneak

Arratzua-Ubarrundiako erromanikoa balio handikoa da, eta artearen ikuspegitik aberatsa. Urkabustaizko, Zigoitiko eta Zuiako erromanikoaren aldean, lautadako beste tenplu batzuekin ezaugarriak partekatzen ditu, eta, horren ondorioz, Arabako lautadako erromanikoak eskola propioa izan zuela esan dezakegu.

Zalantzarik gabe, eraikinik adierazgarriena Duranako San Esteban Protomartiriaren parrokia da. XIII. Mendean datatutako portada bikaina du. Apaingarrien aberastasun handia du, ondo kontserbatutakoa: arkiboltetan, zutabeetako kapiteletan… Ikonografia anitza erakusten dute apaingarri horiek: animaliak, izaki fantastikoak, giza aurpegiak, elementu geografikoak, landareak etab.

Zurbaoko Eliza (San Esteban) XV. Mendekoa da, eta interes handiko elementu bat du, Arabako lautadako onenetakotzat jotzen dena: erretaula nagusia. XVII.an egina, absidera lotutako multzoa da, triptiko formakoa, eta sagrarioa du elementu nagusia, zehatz-mehatz tailatutako hainbat osagairekin eta askotariko ikonografiarekin. Erretaulan XVIII. Mendeko hainbat erliebe ikus ditzakegu.

garrantzitsuenak, Langara-Ganboakoa, Uribarri-Ganboakoa eta Zurbaokoa. Ematen duenez, beren funtzioa bidaiari eta erromesen gidari-lanak egitea zen, eta errezurako gune-izaera ere bazuten. Kuadrillako geografia osoan zehar daude sakabanatuta, eta Aramaiokoak, Arratzua-Ubarrundiakoak eta Zigoitikoak nabarmendu daitezke.